Derde verdiepingsbijeenkomst Stichting SeniorenStudent

7 juni 2016

Verdiepingsbijeenkomt 3, maandag 6 juni 2016

Op maandagavond 3 juni kwamen de studenten van het project Jong+Oud=Goud samen voor alweer de derde verdiepingsbijeenkomst. Deze stond in het teken van ‘aansluiten en afstemmen op jouw senior’. Voor de pauze vanuit een theoretische benadering middels een mini-college en na de pauze een stuk praktischer door het uitwisselen van ervaringen onderling.

Belang sociale verbondenheid

Anja Machielse, bijzonder hoogleraar ‘Empowerment van Kwetsbare Ouderen’ aan de Universiteit van Humanistiek, is er deze avond voor de theorie. Ze opent het mini-college door aan te geven dat iedereen, of je nou oud of jong bent, behoefte heeft aan een zinvol leven. Wat een zinvol leven precies inhoudt, verschilt natuurlijk van persoon tot persoon.

Zingeving heeft echter altijd te maken met sociale verbondenheid. Zo ontwikkel je je eigen identiteit en zelfrespect in relatie met anderen. Ook is het fijn als je je kunt identificeren met een groep omdat je dan betrokkenheid voelt. ‘Jullie zijn allemaal vrijwilliger bij het project Jong+Oud=Goud, dat schept automatisch een band’, aldus Anja. ‘Je sociale relaties zijn je sociaal kapitaal. Deze maken het mogelijk om je leven op een zinvolle manier vorm te geven en zijn een beschermende factor als je met tegenslagen te maken krijgt.’

Omvang netwerk ≠ kwaliteit netwerk

Andersom geldt dus ook: als je je niet verbonden voelt met anderen, ben je sociaal kwetsbaarder. Anja merkt hierbij wel op dat de omvang van het netwerk niets zegt over de kwaliteit van het netwerk. ‘Er zijn mensen die zich heel erg eenzaam voelen, terwijl ze wel veel mensen om zich heen hebben. Het kan zijn dat ze gemis ervaren van 1 specifiek persoon.

Daarnaast zijn er ook mensen die heel weinig contacten hebben, terwijl deze mensen zich helemaal niet eenzaam voelen.’ Het gevoel van eenzaamheid en de behoefte aan contact verschilt per persoon.

Aansluiten bij de behoeften

‘Jullie komen bij senioren die behoefte hebben aan iemand die regelmatig bij ze langskomt voor gezelligheid en wellicht emotionele en praktische hulp. Omdat de achtergronden en behoefte in contact van de senioren erg verschillen, is de essentie om daar zoveel mogelijk bij aan te sluiten. De afstemming tussen jullie en de senioren is erg belangrijk. Kijk naar wat de zingeving van deze persoon kan vergroten.’ Hierbij is het allerbelangrijkste volgens Anja om de andere persoon te zien. ‘Erken dat deze persoon uniek is en de moeite waard om aandacht te geven. Dat klinkt als een open deur, maar is wel heel belangrijk.’ De basis in het contact is dus ten eerste oprechte aandacht. Daarna komt de emotionele nabijheid aan bod. ‘Als ouderen merken dat je persoonlijke aandacht en oprechte belangstelling voor hen hebt, zijn ze bereid hun kwetsbaarheid te tonen en mee te denken over mogelijkheden om de situatie te verbeteren die bij hen passen. Zonder die echte belangstelling, gaat het niet werken.’

Afgestemd besluiten maken en eigen grenzen bewaken

Als je een goede band hebt opgebouwd met jouw senior, kun je samen besluiten maken over de activiteiten die je gaat ondernemen. Hierbij is het volgens Anja van belang om goed af te stemmen met jouw senior en aan te sluiten op zijn/haar motivaties en ambities. ‘Om teleurstelling voor beide partijen te voorkomen is het slim om niet voortduren met voorstellen te komen die niet passen bij de senior die je begeleidt.’

Anja erkent dat het als vrijwilliger vaak lastig om evenwicht te vinden tussen persoonlijke betrokkenheid en (professionele) afstand. Naast dat je een persoonlijke band met iemand probeert op te bouwen, is het zeker ook van belang om duidelijke grenzen te stellen. Tot slot wil Anja de studenten het volgende nog meegeven: ‘Je denkt vaak dat je iemand pas kan helpen als je diegene meeneemt naar een bepaalde activiteit. Maar het hele proces er naartoe is vaak veel belangrijker. Het is goed om ook veel te praten, zodat mensen hun verhaal kwijt kunnen en met jou kunnen delen’.

Uitwisselen van ervaringen

Na het interessante mini-college van Anja is het tijd om de ervaringen uit de praktijk met elkaar te delen. In kleine groepjes gaan de studenten hierover met elkaar in gesprek en al snel worden veel overeenkomsten gevonden. ‘Elke keer als ik geweest ben, haal ik er zoveel voldoening uit’, zegt een van de studenten. ‘Ja, dat heb ik ook. Het is elke keer heel gezellig. Ik ga nooit met tegenzin.’

Er zijn al veel leuke activiteiten ondernomen. Zo vertelt een student: ‘Ik heb laatst samen met mijn senior een kwarktaart gebakken. Alle mensen van zijn afdeling hebben een stukje geproefd en vragen nu steeds wanneer we weer iets gaan bakken.’ Een andere student vertelt dat ze haar senior helpt met lopen met de rollator. ‘Eerst vond ze het te eng om naar buiten te gaan. Nu gaan we elke week samen naar de markt.’ Bij meerdere studenten komt naar voren dat de senioren ook graag wat willen leren zoals zelfstandig met het openbaar vervoer reizen of een e-mail versturen. Ook de lastigere punten worden besproken. Zo noemen een aantal studenten dat hun senior aangeeft wel iets te willen gaan doen, maar iedere keer een ‘excuus’ bedenken om het dan toch niet te doen.